ΠΟΙΑ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΑΛΟΞΟΝΗΣ;

Σύμφωνα με μελέτες, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το 2019, σχεδόν 50.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση οπιοειδών και σύμφωνα με πιο πρόσφατα στοιχεία, το 2021 ο αριθμός αυτός ανήλθε στους 70.000 ανθρώπους περίπου. Μια άλλη μελέτη παρουσίασε ότι περαστικοί ήταν παρόντες σε περισσότερα από ένα περιστατικά υπερβολικής δόσης οπιοειδών. Με τα κατάλληλα εργαλεία, ακόμα και οι περαστικοί μπορούν να δράσουν για να αποτρέψουν τους θανάτους από μια υπερβολική δόση και ενδεχομένως να σώσουν μια ζωή.
  • 2019 | Θάνατοι από υπερβολική δόση: 50.000
  • 2021 | Θάνατοι από υπερβολική δόση: 70.000

Αξιοσημείωτο είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό των θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών γίνεται στο σπίτι, ενώ βρίσκεται κάποιος άλλος δίπλα από τον χρήστη. Ειδικά στην περίπτωση των συνταγογραφούμενων οπιοειδών φαρμάκων, η υπερδοσολογία συμβαίνει συνήθως στο σπίτι του χρήστη, όπου μπορεί να συγκατοικεί με οικεία άτομα. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία αυτά, η ευρεία χρήση της ναλοξόνης επιτρέπει στους συγγενείς ή φίλους του χρήστη να βοηθήσουν άμεσα σε μια θανατηφόρα υπερβολική δόση και να σώσουν ζωές.

Στην Ελλάδα, το 2020, συνολικά 491 επείγοντα περιστατικά σχετιζόμενα με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών αντιμετωπίστηκαν στις μονάδες υγείας της χώρας. Ειδικότερα, την περίοδο 2018-2022 σημειώθηκαν 241 θάνατοι, σε σύνολο 2.406 χρηστών, όπως προέκυψαν από τις μελέτες «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HCV-HIV» στην Αθήνα και «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» στη Θεσσαλονίκη, των καθηγητών Άγγελου Χατζάκη, Καθηγητής Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής και Βάνας Σύψας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής στο Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Η θνησιμότητα αυτή στην Ελλάδα, είναι η μεγαλύτερη, που έχει παρατηρηθεί στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία από συγκεντρωτικά δεδομένα 84 μελετών. Όπως όλα δείχνουν, είναι πλέον αναγκαίο να υπάρξει μία άμεση παρέμβαση, η οποία θα αφορά στην ευρύτερη χρήση της ναλοξόνης, η οποία θα συμβάλλει στην πρόληψη των θανάτων από υπερδοσολογία οπιοειδών. Τέλος, τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι ο συνολικός αριθμός των θανάτων των χρηστών το 2022 αναμένεται για ολόκληρη τη χώρα να είναι 500 – 800.

ΠΟΙΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΜΑΖΙ ΤΟΥ ΝΑΛΟΞΟΝΗ;

Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα η ναλοξόνη χορηγείτο μόνο σε νοσοκομειακό περιβάλλον και από τον ΟΚΑΝΑ, με αποτέλεσμα να είναι σπάνια εφικτή η έγκαιρη παρέμβαση σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας. Όπως είναι κατανοητό, δυστυχώς, αρκετές φορές δεν υπάρχει το χρονικό περιθώριο ή είναι σημαντικά περιορισμένο, ώστε να διακομιστεί έγκαιρα ο χρήστης στο νοσοκομείο.

Επιτακτική είναι η ανάγκη αλλαγής του νομικού πλαισίου ώστε να καταστεί δυνατή η ευρεία χορήγηση της ναλοξόνης, από ενεργούς χρήστες και από το οικογενειακό-φιλικό περιβάλλον τους. Συνολικά σε 15 χώρες στον κόσμο έχει εφαρμοστεί η διάθεση και χορήγηση της ναλοξόνης μεταξύ ομοτίμων ως μέτρο μείωσης βλάβης αλλά και ζωτικής σημασίας για την αντιστροφή της υπερβολικής δόσης οπιοειδών (The Global State of Harm Reduction, 2020),

ενώ σε 10 χώρες της Ευρώπης, το 2020, τέθηκαν σε εφαρμογή τα προγράμματα Take-Home ναλοξόνης (Take-home naloxone, EMCDDA 2020).

Κοινωνικές ομάδες που είναι γνωστό ότι κινδυνεύουν να γίνουν μάρτυρες υπερβολικής δόσης οπιοειδών:

$
Ενεργοί και πρώην χρήστες ναρκωτικών, ιδίως όσοι κάνουν χρήση οπιοειδών, που συχνάζουν στις περιοχές διακίνησης της χρήσης
$
Μέλη οικογενειών, στενοί φίλοι, σύντροφοι με αγαπημένα πρόσωπα που αγωνίζονται με τον εθισμό από οπιοειδή
$
Ιατροί
$
Νοσηλευτές
$
Φαρμακοποιοί
$
Πληρώματα μέσων διακομιδής του Ε.Κ.Α.Β.
$
Εθελοντές Σαμαρείτες Διασώστες και Ναυαγοσώστες του ΕΕΣ
$
Εργαζόμενοι στα Θεραπευτικά Προγράμματα (άρθρο 51 N. 4139/2013)
$
Αστυνομικοί
$
Συνοριακοί Φύλακες
$
Εργαζόμενοι στην Ελληνική Τελωνειακή Υπηρεσία
$
Εργαζόμενοι στα Αεροδρόμια
$
Εργαζόμενοι στα Καταστήματα Κράτησης
$
Εργαζόμενοι και εθελοντές Μ.Κ.Ο. που ασχολούνται με τις εξαρτήσεις και τα σχετικά με αυτές φαινόμενα ή με την Πολιτική Προστασία και τη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας
$
Εθελοντές ενεργοί χρήστες

Το γεγονός ότι πολλές φορές η υπερβολική δόση οπιούχων λαμβάνεται με παρουσία άλλων χρηστών αφήνει περιθώρια για έγκαιρη παρέμβαση. Όλες αυτές οι ομάδες ατόμων θα πρέπει να έχουν ναλοξόνη μαζί τους και να καλούν αμέσως το 166 σε περίπτωση υπερβολικής δόσης.